Students > Protokol6

Table of content (hide)

  1.   1.  Obserwacje
  2.   2.  Analiza

1.  Obserwacje

Należy wykonać dwa zdjęcia wybranej planetoidy. Planetoidę należy wybierać za pomocą xephema tak by znajdowała się jak najbliżej kwadratury. Zdjęcia należy wykonać w odstępie ok godziny od siebie, tak by był wyraźnie widoczny ruch własny obiektu.

2.  Analiza

Najpierw za pomocą programu Gaia z pakietu Starlink należy wyznaczyć położenie planetoidy na zdjęciu we współrzędnych (x,y) w obydwu momentach czasu. Wykonuje się to w następujący sposób:

  • wczytujemy obrazek *.fits
  • wciskamy ctrl+m - pojawi się okienko "aperture photometry"
  • klikamy w nowym oknie "define aperture" i rysujemy niewielkie kółko wokół wybranego obiektu (wymaga to nieco wprawy, warto najpierw poćwiczyć na sucho)
  • przechodzimy do zakładki "results" w nowym okienku i klikamy na dole "calculate results"
  • po kilku sekundach program zakończy obliczenia i należy kliknąć "view all measurements"
  • jeśli zaznaczyliśmy tylko jedno kółko to w okienku wyświetli się jedna linijka z pomiarami: numer kółka (obiektu), współrzędna x, współrzędna y

Odczytane w ten sposób współrzędne mają niepewność +/- 0.01 piksela. Należy z nich wyznaczyć przesunięcie obiektu pomiędzy zdjęciami uwzględniając ewentualnie poprawkę wynikającą z przesunięcia całego obrazu w teleskopie. Przesunięcie obrazu należy oczywiście zmierzyć tą samą metodą, wybierając za badany obiekt jakąś gwiazdę i następnie odjąć (lub dodać) do zmierzonego przesunięcia planetoidy. Istotne jest byśmy finalnie otrzymali przesunięcie planetoidy względem gwiazd w pikselach oraz jego niepewność.

Znając ogniskową teleskopu i rozmiar piksela kamery CCD (lub aparatu użytego do obserwacji) należy przeliczyć otrzymane przesunięcie kątowe z pikseli na rozmiary kątowe na niebie.

Następnie należy oszacować ile powinno wynosić przesunięcie kątowe fikcyjne planetoidy, krążącej na orbicie kołowej, w płaszczyźnie ekliptyki, znajdującej się idealnie w kwadraturze. Przesunięcie to będzie oczywiście tym mniejsze im dalej od Słońca (i Ziemi) znajduje się w danym momencie planetka. Można to zrobić w następujący sposób:

Z 3 prawa Keplera wiadomo, że:

 P_pl^2 = (a_pl^3 * P_z^2) / a_z^3

gdzie _pl oznacza planetkę, _z oznacza Ziemię.

Z drugiej strony przesunięcie kątowe po orbicie wykonane przez planetkę w czasie t (dla obserwatora na Słońcu) wynosi:

 kat = 2 * PI * t / P_pl

Przesunięcie to zależy tylko od okresu orbitalnego, który zależy tylko od rozmiaru orbity. Można więc z niego wyznaczyć rozmiar orbity planetki.

Oczywiście z Ziemi przesunięcie to jest obserwowane z innej odległości i pod innym kątem, więc należy uwzględnić pewne poprawki.

Poprawka ze względu na odległość jest prosta, gdyż planetka znajduje się w kwadraturze i z trójkąta prostokątnego wynika, że kąt obserwowany ze Słońca należy pomnożyć przez:

 a_pl/odl, gdzie odl^2 + 1 = a_pl^2

Przez odl rozumiemy odległość planetka-Ziemia.

Z kolei poprawka na kąt patrzenia wynosi cosinus kąta pomiędzy kierunkiem planetka-Słońce oraz planetka-Ziemia, czyli:

 odl/a_pl

Jak widać obydwie poprawki się znoszą i w naszych upraszczających założeniach nie muszą być stosowane:)

Finalnie należy więc w pracy udowodnić, że omawiane poprawki są nieistotne w ramach przyjętych założeń i wyznaczyć odległość planetoida-Słońce (a_pl) oraz jej niepewność wynikająca z niepewności pomiaru kątowego przesunięcia na niebie. Następnie należy porównać uzyskane wyniki do rzeczywistej odległości planetoidy od Słońca w momencie obserwacji (np z programu xephem) i przedyskutować ewentualne różnice oraz istotność przyjętych założeń.

Page last modified on April 17, 2011, at 06:20 PM