1.  Przygotowanie do obserwacji

Należy sprawdzić prognozę pogody (np. ) i przyjechać do Obserwatorium najpóźniej w momencie zachodu Słońca, w celu wykonania flatów wieczornych. Warto zaopatrzyć się w ciepłe ubranie (nad ranem może być chłodno) oraz odpowiednią ilość (i jakość) jedzenia i picia.

2.  Uruchomienie teleskopu

1. Odsłonić dach w pawilonie nr 6 (z teleskopem) uważając by teleskop nie został nawet delikatnie poruszony.

2. Uruchomić komputer sterujący.

3.1 Jeśli podczas uruchamiania komputera wyświetli się BIOS należy wybrać częstotliwość procesowa 2000 MHz.

3.2 Jeśli podczas uruchamiania komputera wyświetli się inny komunikat należy doprowadzić do uruchomienia komputera (zwykle wystarczy wdusić przycisk F1).

4. Koniecznie należy zadbać by Windows połączył się z siecią i zaktualizował czas systemowy co do sekundy. Powinien uruchomić się automatycznie program Dimension4 i jego ikonka szarego zegara wyświetlać się z prawej strony paska zadań. Warto dla pewności wymusić synchronizację czasu systemowego z serwerem czasu klikając na ikonkę zegara prawym przyciskiem i wybierając polecenie "Synchronise now". Po najechaniu myszką na ikonkę zegara powinna się wyświetlić data ostatniej udanej synchronizacji - warto ją skontrolować. UWAGA! Na komputerze sterującym jest ustawiony czas uniwersalny.

5. Uruchomić teleskop przełącznikiem na górze statywu (widocznym od strony przeciwnej do drzwi wejściowych). Powinna się zapalić czerwona dioda obok przełącznika. Gdyby się nie zapaliła należy przestawiać przełącznik wielokrotnie, aż do skutku.

6. Uruchomić program NexRemote, pojawi się panel sterujący programem w kształcie pilota. Kliknąć okrągły przycisk OK. Program spróbuje połączyć się z teleskopem i wyświetli komunikat o błędzie, gdyby mu się nie powiodło. W takim przypadku należy sprawdzić kable pomiędzy teleskopem a komputerem i spróbować ponownie.

7. Jeśli teleskop był poprawnie zahibernowany to program NexRemote powinien rozpocząć działanie od pytania "Wake up?", na które należy odpowiedzieć twierdząco (Enter). Kolejne pytanie jest o aktualną datę i czas. Program powinien automatycznie odczytać czas systemowy, wówczas nie trzeba nic zmieniać tylko potwierdzić wpisując Enter. Następnie na ekraniku pilota powinien pojawić się napis "Advanced GT" co oznacza, że uruchomienie przebiegło poprawnie.

8. Następnie można uruchomić kamerę CCD za pomocą jedynego przełącznika znajdującego się na zasilaczu kamery. Czarny zasilacz kamery powinien znajdować się na statywie teleskopu. Czerwona dioda na kamerze powinna chwilę pomrugać i potem świecić się światłem ciągłym, a wiatraczek zacząć się kręcić.

9. Po uruchomieniu kamery można uruchomić program sterujący kamerą "MaximDL" i połączyć się z nią wybierając menu "View" -> "CCD controll window". Niewielkie okienko, które się pojawi jest najważniejszym oknem sterującym kamerą i nie należy go zamykać aż do końca obserwacji.

10. W oknie "CCD controll window" należy wcisnąć przycisk "Connect" i poczekać kilka sekund. Program powinien połączyć się z kamerą CCD.

11. Następnie należy sprawdzić czy uruchomiony jest program "TightVNC server" (jego ikonka powinna być obok zegara na pasku zadań) i w razie potrzeby uruchomić go ręcznie z menu Start.

12. Następnie po upewnieniu się, że komputer jest podłączony do sieci bezprzewodowej można wyłączyć monitor, zgasić światło i opuścić pawilon, zamykając drzwi na klucz.

13. W pracowni komputerowej należy podłączyć się z komputerem sterującym wpisując w terminalu polecenie

 vncviewer 10.11.12.82

Po podaniu hasła pojawi się w okienku pulpit komputera sterującego.

3.  Flaty

1. Każda obserwacje fotometryczne powinny zaczynać się od wykonania flatów wieczornych i kończyć wykonaniem flatów porannych. W tym celu należy przyjechać na obserwacje mniej więcej w momencie zachodu Słońca, żeby nie było jeszcze zbyt ciemno.

2. Teleskop należy ustawić w okolice zenitu. Można to zrobić wybierając funcję "Goto Axis Position" w menu "Utilities". Należy wprowadzić pozycję Az: 179 stopni 0' 0, Az: 52 stopnie 0' 0 i wcisnąć Enter. Teleskop w ciągu kilkudziesięciu sekund powinien ustawić się w kierunku zenitu.

3. W okienku "CCD controll window" w zakładce "Settings" należy wybrać opcję "Simple auto-dark".

4. W zakładce "Sequence" należy przygotować ustawienia do wykonania serii pięciu ramek typu flat, z czasem ekspozycji pomiędzy 1-4 sekundy, z przerwą 10 sekund pomiędzy ramkami i nazwą plików typu "flat_V". Należy też ustawić odpowiedni folder plików do zapisu. Należy ustawić odpowiedni filtr na kamerze CCD. Wieczorem należy zacząć robienie flatów od filtru V, potem R a na końcu I. Nad ranem odwrotnie. Wszystko to trzeba ustawić w zakładce "Sequence" oraz w podoknach, do których można wejść przyciskami "Setup" oraz "Set path" na tej zakładce.

5. Następnie w zakładce "Expose" wykonujemy co chwilę zdjęcia (nie zapisując) w tym samym filtrze i czasie ekspozycji jaki jest ustawiony w zakładce "Sequence" i sprawdzamy jak jasne jest tło nieba. Flaty powinno się wykonywać gdy jasność tła nieba jest w zakresie ok. 10 000 - 20 000 ADU. Jasność nieba można sprawdzić najeżdżając myszką na dowolny punkt zdjęcia i odczytując wartość piksela w ADU, która wyświetla się na pasku na dole programu sterującego kamerą. Najlepiej sprawdzić kilka pikseli, żeby przypadkiem nie odczytać jakiegoś wyjątkowo odstającego od średniej.

6. Gdy tło nieba osiągnie odpowiednią jasność należy przejść do zakładki "Sequence" i uruchomić wykonywanie serii zdjęć.

7. W trakcie wykonywania serii zdjęć, w przerwach pomiędzy poszczególnymi ramkami, należy przestawiać teleskop za pomocą strzałek na pilocie sterującym. Najlepiej robić to z prędkością 5 lub 6. Wystarczą 3-4 sekundy ruchu teleskopu pomiędzy każdym flatem w dowolnym kierunku.

8. Po wykonaniu flatów w pierwszym filtrze, należy w zakładce "Sequence" wybrać kolejny filtr i odpowiednio zmienić nazwę plików. Następnie ponownie sprawdzamy w nowym filtrze (zakładka "Expose") czy jasność nieba jest w zakresie 10 000 - 20 000 ADU na piksel. Jeśli nie to trzeba chwilę poczekać, jeśli tak można od razu robić kolejne flaty.

9. Po wykonaniu wszystkich flatów należy jak najszybciej przestawić teleskop na docelowy obiekt (mimo, że wieczorem będzie jeszcze za jasno na obserwacje) lub pozycję "Home position" (po flatach porannych).

10. Po wykonaniu wszystkich flatów koniecznie wyłączyć opcję "Simple auto-dark".

4.  Biasy i darki

1. Po wykonaniu flatów należy uruchomić chłodzenie kamery CCD wciskając w zakładce "Setup" przycisk "Cooler ON". Temperatura chłodzenia powinna być ustawiona na ok 30 stopni poniżej temperatury otoczenia. Temperaturę ustawia się w tej samej zakładce jednym z przycisków "Setup".

2. Poczekać aż temperatura się obniży do zadanego poziomu i ustabilizuje.

2. Po schłodzeniu mogą przez pewien czas pojawić się ślady szronu na chipie kamery, dlatego flaty należy wykonywać przed schłodzeniem kamery. Szron powinien po 30-60 minutach zniknąć. Szron w żadnym stopniu nie przeszkadza biasom i darkom, lecz przeszkadza we flatach i zdjęciach badanego obiektu.

3. W celu wykonania biasów należy w zakładce "Sequence" ustawić czas ekspozycji 0, rodzaj zdjęcia "bias", nazwę pliku "bias", ilość zdjęć 5. Należy sprawdzić czy ustawiony jest odpowiedni katalog do zapisu.

5.  Fotometria obiektu na przykładzie V2080 Cyg

1. Sprawdzić współrzędne równikowe obiektu w Simbadzie http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-fbasic.

2. Wycelować teleskop za pomocą funkcji "Goto RA-DEC" na pilocie sterującym.

3. Skorygować pozycję teleskopu porównując zdjęcia wykonane przez teleskop z mapką np z xephema, tak aby była widoczna badana gwiazda oraz wszystkie gwiazdy odniesienia. Należy zadbać aby żadna gwiazda nie była blisko krawędzi zdjęcia oraz błędnej kolumny na chipie kamery.

4. W zakładce "Guide" należy ustawić deklinację wybranego obiektu i czas ekspozycji 5 sekund. Opcja "Reverse X" powinna być wybrana tylko gdy teleskop patrzy na zachodnią stronę nieba (obiekt jest po górowaniu). W naszym przypadku powinna być wyłączona.

4.1 Następnie w zakładce "Guide" wybieramy opcję "Expose" i klikamy przycisk "Start" w celu wykonania zdjęcia. Na zdjęciu klikamy lewym przyciskiem myszki w centrum najjaśniejszej gwiazdy.

4.2 Nadal w tej samej zakładce wybieramy opcję "Guide" i klikamy przycisk "Start". Auto-guider powinien się uruchomić i wyświetlić malutkie okienko z obrazem wybranej gwiazdy w centrum. Gwiazda ta powinna być cały czas widoczna w centrum okienka. Jeśli w którymkolwiek momencie zniknie na dłużej niż 2-4 minuty to znaczy, że auto-guider zgubił gwiazdę (np. przyszły chmury). Należy wówczas zatrzymać auto-guidera kliknąć przycisk "Stop", a w zakładce "Sequence" zatrzymać serię zdjęć obiektu też klikając przycisk "Stop". Następnie należy sprawdzić na zdjęciu testowym czy badane gwiazdy nie przesunęły się na ramce względem początkowych pozycji i ewentualnie to skorygować przesuwając teleskop. Potem można ponownie uruchomić auto-guider i serię zdjęć badanego obiektu.

5. W zakładce "Sequence" ustawić serię zdjęć. Nazwa pliku: "V2080Cyg", ilość zdjęć: 9999. Sekwencja zdjęć: 4 zdjęcia w filtrze V z czasem ekspocyzji 10 sekund, 6 zdjęć w filtrze R z czasem ekspozycji 6 sekund, 5 zdjeć w filtrze I z czasem ekspozycji 8 sekund.

6. Uruchomić serię zdjęć wciskając w zakładce "Sequence" przycisk "start" i regularnie sprawdzać czy auto-guider nie zgubił gwiazdy i czy wszystko przebiega poprawnie.

7. Co jakiś czas należy sprawdzać w pilocie sterującym teleskopem wartości podawane w menu Utilities > Get axis position. Podawany tam azymut "Az" nie może przekroczyć wartości 180 stopni o więcej niż 1 stopnień. Jeśli azymut osiągnie wartość przekraczającą 180 stopni to wówczas w programie sterującym kamerą należy zatrzymać auto-guder i zatrzymać serię zdjęć. Następnie za pomocą funkcji "Goto RA-DEC" na pilocie należy ponownie wycelować w ten sam obiekt i rozpocząć dalsze obserwacje jak od nowa w punkcie 2.

6.  Ustawianie ostrości

1. Wycelować teleskop na jakąkolwiek gwiazdę, która nie będzie prześwietlać zdjęć na kamerze CCD. Zwykle nawet przypadkowe wycelowanie teleskopu jest wystarczające.

2. Ustawić wykonywanie serii zdjęć bez zapisywania na dysk w programie sterującym kamerą (w zakładce "Focus").

3. Podejść do kamery CCD przy teleskopie i poluzować dużą szarą śrubę na górze wyciągu okularowego.

4. Za pomocą czarnych kółek skorygować drobnymi ruchami ostrość, aż na ekranie komputera gwiazdy będą maksymalnie punktowe.

5. Po ustawieniu ostrości należy solidnie zablokować dużą szarą śrubę, żeby ostrość nie popsuła się w trakcie wykonywania obserwacji.

6. Cały czas należy uważać by przypadkiem nie przestawić nóg od statywu od teleskopu.

7.  Kalibracja teleskopu

0. Gdy teleskop nie potrafi poprawnie trafić w wybrany obiekt może być potrzebna jego ponowna kalibracja.

1. Zakładam, że dach jest odsłonięty, komputer, teleskop i kamera CCD są uruchomione.

2. Aby ją rozpocząć należy wyłączyć program NexRemote (jeśli był włączony) klikając na niego prawym przyciskiem myszy i wybierając Exit oraz ignorująć ewentualne ostrzeżenie.

3. Następnie wyłączamy teleskop przesuwanym przełącznikiem na montażu (powinna zgasnąć czerwona dioda obok).

4. W kolejnym kroku należy odblokować aretaż (czarna wajcha na montażu - wystarczy obrócić o 90 stopni) i ręcznie obrócić teleskop montaż w osi kąta godzinnego tak aby pokryły się obydwa znaczniki ("strzałki") naklejone na montaż. Po jak najdokładniejszym ustawieniu znaczników naprzeciw siebie należy zablokować aretaż (czarna wajcha do oporu - dość silnie, ale bez przesady - jak kran z wodą).

5. Następnie należy wykonać analogiczne czynności w osi deklinacji. Uwaga! Jeden ze znaczników się odkleił. Na szczęście widać ślad po miejscu w którym był i ustawienie da się zrobić, choć będzie nieco na oko.

6. Potem należy upewnić się, czy zegar komputera sterującego chodzi poprawnie (analogicznie jak było opisywane wyżej) i w razie potrzeby wymusić synchronizację czasu z internetem za pomocą programu Dimension4.

7. Uruchamiamy teleskop tym samym przełącznikiem co poprzednio.

8. Uruchamiamy program NexRemote i klikamy okrągły przycisk OK.

9. Na pilocie pojawi się pytanie czy przeprowadzić procedurę ustawiania (Align) - odpowiadamy, że oczywiście tak (enter).

10. Następnie na pilocie pojawi się nazwa wybranej automatycznie gwiazdy - wciskamy Enter by potwierdzić wybór. Teleskop zacznie się ruszać i ustawi w przybliżeniu w kierunku na wybraną gwiazdę.

11. Teraz uruchamiamy serię zdjęć na kamerze CCD (program MaximDL). W oknie sterującym trzeba wybrać zakładkę "Focus" i kliknąć "Start". Czas ekspozycji polecam 1s, bining 2.

12. Patrząc przez lunetkę celowniczą należy zidentyfikować gwiazdę w którą celował teleskop i za pomocą programu pilota (NexRemote), używając 4 strzałek przesunąć teleskop tak by gwiazda była w okolicy centrum krzyża nici. UWAGA! Lunetka celownicza nie jest idealna i pole widzenia kamery CCD nie przypada dokładnie w środku krzyża nici. Trzeba trochę popróbować dookoła i sprawdzić jakie i w którą stronę jest przesunięcie.

12.1 Cały czas należy uważać by nie przestawić, przesunąć teleskopu albo choćby jednej z nóg, gdyż całkowicie popsuje to jego kalibrację i trzeba ją będzie zaczynać od nowa.

13. Teleskopem należy manewrować tak długo, aż na zdjęciach z kamery CCD wyświetlanych na ekranie komputera pojawi się jasna gwiazda. Następnie w programie NexRemote wciskamy Enter i w ten sposób przechodzimy do drobnych korekt.

14. Patrząc na obraz gwiazdy w kamerze CCD należy tak przestawiać teleskop strzałkami w programie NexRemote, aż gwiazda znajdzie się dokładnie w centrum obrazu. Jeśli to się uda wciskamy przycisk Align na pilocie.

15. Teraz program wybierze kolejną gwiazdę i procedura powtarza się w identyczny sposób.

16. Po dwóch gwiazdach początkowych program spyta "Add calib star?". Odpowiadamy, że tak i procedura znowu się powtarza, tzn. program wybiera gwiazdę, my ją akceptujemy itd.

17. W ten sposób należy przejść łącznie 6 gwiazd. Po wciśnięciu przycisku Align po szóstej gwieździe program NexRemote już nie będzie sugerował kolejnych, tylko powinien wyświetlić komunikat: "Align successfull".

18. Udało się. Teraz teleskop powinien trafiać w wybrane gwiazdy bez problemu.

8.  Co zrobić gdy auto-guider zgubi gwiazdę którą miał śledzić

1. Nie panikować :)

2. Patrzymy na ostatnie zdjęcie z głównego chipu kamery. Jeśli widać na nim gwiazdy to znaczy, że będzie można zrestartować auto-guider, jeśli gwiazd nie widać to przyszły chmury lub stało się coś co uniemożliwia dalsze obserwacje.

3. Jeśli gwiazd nie widać to wyłączamy auto-guider (zakładka Guide przycisk Stop), wyłączamy serię zdjęć badanego obiektu (zakładka Sequence przycisk Stop). Teraz pozostaje tylko czekać na przejaśnienie lub zakończyć obserwacje. Jeśli czekamy to warto co jakiś czas zrobić próbną fotkę w zakładce "Expose", żeby sprawdzić czy nadal nic nie widać.

4. Jeśli gwiazdy są to sprawdzamy czy badane obiekty nie przesunęły się za bardzo na ostatniej ramce serii. Badane obiekty nie powinny być ani za blisko brzegów ramki, ani nie powinny być blisko błędnej kolumny widocznej na obrazach z kamery CCD.

5. Jeśli gwiazdy się nie przesunęły znacząco to wystarczy zatrzymać auto-guider i uruchomić od nowa. W przeciwnym przypadku należy dodatkowo, po zatrzymaniu autoguidera zatrzymać serię zdjęć, skorygować obraz ruszając teleskopem za pomocą programu NexRemote a dopiero potem uruchomić auto-guider od nowa.

9.  Wyłączanie systemu

1. Najpierw należy przerwać wykonywanie jakichkolwiek zdjęć w programie MaximDL sterującym kamerą CCD.

2. Następnie w tym samum programie należy zatrzymać auto-guider (jeśli był włączony) w zakładce Guide klikając Stop.

3. W zakładce "setup" klikamy Cooler Off a zaraz potem Disconnect.

4. Teraz możemy zamknąć progam MaximDl.

5. W programie NexRemote sterującym teleskopem należy wybrać menu "Utilities" a w nim "Home position" i po wybraniu opcji "Goto" kliknąć enter. Teleskop powienien w ciągu ok minuty ustawić się poziomo, w kierunku na wschód.

6. Następnie wyłączamy okno zdalnego podglądu (program NexRemote powinien cały czas chodzić) i udajemy się do pawilonu z teleskopem.

7. W pawilonie wybieramy w programie NexRemote menu "Utilities" a w nim "Hibernate" i enter. Program o coś tam poprosi, klikamy enter i następnie wyłączamy teleskop przełącznikiem na montażu (czerwona dioda obok powinna zgasnąć).

8. Teraz możemy zamknąć program NexRemote (prawy przycisk i exit).

9. Teraz jeszcze wyłączenie zasilacza od kamery CCD.

10. Zamykamy dach, zamykamy drzwi i oddajemy klucze do portierni:)

10.  Program NexRemote obsługuje się następująco:

- zewnętrzne fragmenty strzałek kierunkowych - ruch teleskopu z zadaną prędkością;

- wewnętrzne fragmenty strzałek kierunkowych - ruch teleskopu z maksymalną prędkością;

- UNDO - wyjście z aktualnej pozycji menu piętro wyżej;

- RATE - wyświetlenie (w prawym górnym rogu ekraniku pilota) lub zmiana prędkości ruchu teleskopu; prędkości mają wartość od 1 (minimalna) do 9 (max); po wciśnięciu przycisku RATE należy albo wcisnąć UNDO albo przycisk od 1 do 9 w celu wybrania prędkości ruchu teleskopu;

- przycisk 3 MENU - wejście do głównego menu programu sterującego;

- przyciski 6 UP i 9 DOWN - przewijanie pozycji na aktualnym poziomie menu programu;

Najważniejsze pozycje w menu w pilocie sterującym teleskopem:

Menu główne:

- Get RA-DEC - wyświetla aktualną pozycję teleskopu;

- Goto RA-DEC - pozwala zmienić pozycję teleskopu na dowolny punkt o znanych współrzędnych równikowych;

Menu Utilities:

- Home position - pozwala ustawić teleskop w pozycji spoczynkowej przed jego hibernacją;

- Hibernate - pozwala zahibernować teleskop po zakończeniu obserwacji;

- Get axis position - aktualne ustawienie teleskopu w układzie godzinnym;