Astronomowie z Instytutu Obserwatorium Astronomiczne UAM, pracując w miedzynarodowym zespole, uzyskali niezwykle dokładne zdjęcia Hygiei – czwartej co do wielkości planetoidy, obiegającej Słońce między orbitą Marsa i Jowisza. Pozwoliło to na wyznaczenie dokładnego kształtu i rozmiarów tego obiektu i prześledzenie jego burzliwej przeszłości. Dodatkowo uzyskane wyniki dają podstawy do zaklasyfikowania Hygiei do grupy planet karłowatych. Rezultaty badań opublikowane zostały w najnowszym numerze prestiżowego czasopisma Nature Astronomy (omówienie tego artykułu na stronach ESO).
ESO/P. Vernazza et al., L. Jorda et al./MISTRAL algorithm (ONERA/CNRS)
Zdjęcia Hygiei wykonano na jednym z największych na świecie teleskopów (ESO VLT), na którym zastosowano zaawansowany system optyki adaptacyjnej (SPHERE), korygujący w czasie rzeczywistym rozmycie obrazu powodowane drganiami atmosfery ziemskiej. Obserwacje na VLT zostały wsparte dodatkowo obserwacjami wykonanymi na małych teleskopach, także amatorskich, zarejestrowanych w serwisie GaiaGOSA prowadzonym w naszym Instytucie.
Zebrane dane pozwoliły wyznaczyć parametry fizyczne planetoidy Hygiea oraz zbadać jej historię. Okazało się, że okres rotacji Hygiei jest dwa razy krótszy niż do tej pory sądzono, a jej kształt niewiele różni się od kuli. Dalsze badania wsparte symulacjami numerycznymi pokazały, że sferyczny kształt Hygiei oraz kształty krążących po podobnych orbitach mniejszych planetoid są prawdopodobnie rezultatem czołowej kolizji Hygiei z dużym obiektem o średnicy pomiędzy 75 a 150 km, która miała miejsce około 2 mln lat temu. W wyniku tego zderzenia planetoida została rozbita, ale duża jej część ponownie się połączyła, głównie pod wpływem własnej grawitacji, nadając jej dzisiejszy prawie sferyczny kształt. Reszta obiektów powstałych wskutek kolizji, krążących po podobnych orbitach wokół Słońca, tworzy grupę ponad 7000 ciał zaliczanych do tzw. rodziny Hygiei. Wyznaczenie dokładnego kształtu i rozmiaru Hygiei, w ramach prowadzonych badań, daje podstawy do zaklasyfikowania jej do grupy planet karłowatych.
W skład międzynarodowego zespołu badającego Hygieę wchodzą pracownicy IOA: Edyta Podlewska-Gaca, Przemysław Bartczak, Grzegorz Dudziński, Agnieszka Kryszczyńska, Tadeusz Michałowski, Anna Marciniak i Roman Hirsch, a jego kierownikiem jest Pierra Vernazza z Laboratoire d’Astrophysique de Marseille we Francji.
2019-10-28, AK, TK